Back to Top

Historie Huis te Breckelenkamp

De familie Moerbecke

Omstreeks 1400 vestigde de adellijke familie Moerbecke zich in Twente. In het begin van de 15e eeuw werd Johan Moerbecke beleend met de hoeve ‘Breckinchem tot Tyhuiss’, een leen van het stift Vreden. De invloedrijke familie bouwde in de 15e en 16e eeuw vooral in Ootmarsum en omstreken omvangrijke bezittingen op. In 1572 bouwden zij op de plaats van het Tyhuiss een edelmanswoning, een havezate die het ‘Moerbeckenhuss’ genoemd werd. Dit is de oorsprong van het huidige Huis te Breckelenkamp.


De familie Bentinck van Breckelenkamp

Aan het eind van de 16e eeuw huwde Sophia Moerbecke Hendrik Bentinck, kleinzoon van Hendrik Bentinck bijgenaamd "de Beste" waarvan ook de hertogen van Portland afstammen. Hun zoon Everhard Bentinck, gehuwd met Euphemia van der Marck werd heer van de Breckelenkamp. De verbouwingen die hij en zijn nazaten in de 17e eeuw uitvoerden legden de grondslag voor de huidige vorm van het Huis. Heel veel daarvan is nog in de oorspronkelijke staat aanwezig.

De Bentincks bleven trouw aan het katholieke geloof en gedurende de oorlogshandelingen in de tachtigjarige oorlog waren zij in Spaanse dienst. Toen de Spanjaarden terugtrokken zochten ze hun heil in de naburige katholieke Duitse vorstendommen. Tijdens de oorlogen van de bisschop van Münster tegen de Staten was Gerard Adolf Bentinck gecommitteerde van de bisschop. Hij bewerkstelligde de overgave van Zwolle en speelde een rol bij de capitulatie van de Ridderschap van Overijssel.

In de tijd van de beruchte Drost van Twente Sigismund van Heiden werd het Huis een toevluchtsoord voor de katholieken van Lattrop. Het open klokketorentje op het dak met daarin het vermoedelijk oudste ijzeren luiklokje van Nederland werd in die tijd gebouwd.

In 1796 overleed de kinderloos gebleven Herman Otto Bentinck, de laatste Bentinck van Breckelenkamp.


De familie Zegers

Het Huis werd spoedig daarna gekocht door Johan Hendrik Zegers, burgemeester van Lage. Hij liet het in 1820 en 1844 verbouwen en restaureren, waarbij het zijn huidige vorm kreeg. Zijn graf en dat van zijn dochter Heloïse bevinden zich in de bomenlaan aan de noordzijde van het Huis. Men zegt dat Heloïse die zeer gehecht was aan het Huis nog af en toe rond de Breckelenkamp wordt gezien...


De 20e eeuw

Het Huis werd in 1902 publiekelijk verkocht en verviel in de jaren daarna tot een ruïne. Toen het in 1936 in het bezit kwam van de familie van Heek leek het onherstelbaar, maar door de restauratie in de periode 1941-1946 werd het van de ondergang gered en bestemd tot jeugdherberg.

Gedurende een periode van meer dan veertig jaar was het Huis als jeugdherberg in gebruik en kreeg daardoor in ruime kring bekendheid. Door de hoge kosten van onderhoud en maatschappelijke veranderingen moest de jeugdherberg sluiten en in 1991 werd de familie Wanrooij eigenaar. In de periode 1991-1995 vond een ingrijpende restauratie plaats. Grote delen van het Huis werden met gebruik van de oude materialen volledig vernieuwd. De unieke, maar zwaar beschadigde beschildering van het plafond van de opkamer uit de eerste helft van de 17de eeuw werd hersteld. Het luiklokje in de klokketoren laat zich weer horen, het werd gerestaureerd en van een luidinrichting voorzien.

In 1993 werd begonnen met herstel van het park. De structuur van het park rond De Breckelenkamp is een zeldzaam, gaaf bewaard gebleven voorbeeld van een Hollands-classicistische aanleg. De historie gaat terug tot het midden van de 17e eeuw, toen de bomenlanen, de grachten en de rechthoekige plaats met centraal gelegen toegangsbrug werden aangelegd.

Aan de noord en zuidkant was deze plaats begrensd door op het oog rechthoekige velden, die in werkelijkheid de grondslag van een diabolo hebben, zo ontworpen voor een optimale perspectiefwerking. Vanaf het Huis lijken de velden iets groter en vanaf de korte zijden van de boomsingel lijkt het Huis verder weg.

De tuinen, het rosarium, de boomgaard en de als landschap ingerichte delen zijn binnen de historische structuur ontworpen.

In 1995 werd de kapschuur weer opgebouwd. Als afsluiting van de beukenberceau werd in 1997 de oranjerie gebouwd gebruikmakend van 18e eeuwse technieken. In 2004 werd in de moestuin de kas Lauricisque geplaatst. Deze oorspronkelijk in 1892 gebouwde kas is daardoor inclusief alle oorspronkelijke inventaris bewaard gebleven.

In 2005 nam de Stichting Het Huis te Breckelenkamp de gehele bibliotheek van het natuurmuseum Natura Docet over. Deze unieke collectie is ondergebracht in de bibliotheek in het oudste gedeelte van het Huis.

Meer in deze categorie: Feiten & cijfers »